Batı mazısı

Batı mazısı
Batı mazısı
Korunma durumu
	; Asgari endişe altında (IUCN 3.1)
Biyolojik sınıflandırma
Âlem:	Plantae
Bölüm:	Tracheophyta
Sınıf:	Pinopsida
Takım:	Pinales
Familya:	Cupressaceae
Cins:	Thuja
Tür:	T. occidentalis
İkili adlandırma
	Thuja occidentalis L., Sp. Pl. 2: 1002 (1753).
	Dağılımı

Batı mazısı (Thuja occidentalis), servigiller (Cupressaceae) familyasından Kuzey Amerika'nın doğu kesimlerinde yaygın olan 20 m yüksekliğinde bir mazı türü.

İlk başta tek tip, dar piramit şeklinde büyüyen, ancak daha sonra biraz daha düzensiz hale gelen yoğun dallı bir taç ile orta-büyük kozalaklı ağaçtır. 20 m'ye kadar yüksekliğe ulaşır ancak yaklaşık 4 – 5 m'den daha geniş olmaz. Gövde kırmızımsı kahverengidir ve dar şeritler halinde soyulur. Dallar hafifçe yukarı doğru eğimli büyür. Düzleştirilmiş dalların birçok dalı vardır ve pullar çatı kiremitleri gibi üst üste dizilmiştir. Biraz parlak parlak yeşile keçeleşirler ve kışın sarımsı kahverengiye dönerler. Ovulduğunda keskin bir koku verirler. Çiçekler ve küçük kozalaklar nispeten dikkat çekici değildir.^[1] Amerika'nın kuzey doğusunda ve Kanada'da bulunan ağaçlardan 1600 yıldan fazla yaşayan örnekleri bulunmaktadır.^[2]

Batı mazısı son derece yaygın olduğundan ve bazı bölümlerinde terkedilmiş tarım arazilerinin işgali ile arttığından, En Az Endişe olarak değerlendirilmektedir.

Kuzeydoğu Kuzey Amerika'dan kaydedildi: Kanada: Manitoba, New Brunswick, Nova Scotia, Ontario, Prince Edwards Adaları, Quebec; ABD: Connecticut, Illinois, Indiana, Kentucky, Maine, Maryland, Massachusetts, Michigan, Minnesota, New Hampshire, New York, Kuzey Karolina, Ohio, Pennsylvania, Tennessee, Vermont, Virginia, Batı Virginia, Wisconsin'de dağılım yapar.. Hem oluşum kapsamı hem de kullanım alanı, herhangi bir tehdit altındaki kategori için eşiklerin ötesindedir.

Avrupa göçü ve çiftçiliği ile bağlantılı ormansızlaşmadan sonra, bu tür şimdi özellikle Amerika Birleşik Devletleri'nin kuzeydoğu kesiminde terk edilmiş alanları işgal eden kozalaklı ağaçlardan biridir.

Bu tür, kuzeyde subarktik tayga-tundra ara yüzüne dokunan ve güneyde yaprak döken angiosperm ormanlarının kuşağına kadar uzanan bir coğrafi dağılıma sahiptir. Bu nedenle, hem en yaygınları Abies balsamea, hem de boreal bölgede Larix laricina, bataklık alanlarında Picea mariana, L. laricina ve Pinus banksiana ve yüksek arazilerde Pinus strobus ve Tsuga canadensis olan kozalaklı ağaçlarla ve çoğunlukla angiyospermlerle ilişkilidir. Ağaç katmanında Populus balsamifera, Populus tremuloides, Betula papyrifera, Betula alleghaniensis, Acer rubrum ve Fraxinus nigra ve Alnus rugosa, Acer spicatum, Cornus stolonifera ve Vaccinium spp. çalı tabakasında bulunur. Rakım aralığı (10-)150-600(-670) m dir. Bataklıklarda ve kuru zeminde eşit derecede iyi yetişir, ancak her iki habitatın aşırı uçlarından kaçınır; genellikle yüksek arazilerde kireçtaşı üzerindeki topraklarda ve ovalarda yüksek organik ve mineral içeriğine sahip alüvyal topraklarda (ormanı destekleyen zengin bataklıklar) bol miktarda yetişir. Bu tür aynı zamanda terk edilmiş tarlaları ve meraları da istila eder. İklim, özellikle aralığının kuzeyinde kısa bir büyüme mevsimi ile soğuk ila ılıman ve nispeten nemlidir.

Bu tür için özel bir tehdit tespit edilmemiştir.

Keresteciler tarafından 'kuzey beyaz sedir' olarak bilinen bu türün ahşabının çürümeye karşı dayanıklı özellikleri, onu dış mekan kullanımları için mükemmel bir ahşap haline getirir. Bunlara rustik çitler, bahçe kapıları ve hangarlar ve zona dahildir. Küvetler ve fıçılar gibi hafifliği nedeniyle kanolar hala bu ağaçtan yapılmaktadır. Kraft hamuru ve yonga levhada daha fazla endüstriyel kullanım bulunur. Yapraklar geleneksel olarak Kızılderili tıbbında ateş ve öksürükleri bastırmak ve romatizmayı tedavi etmek için bir kaynatma hazırlamak için kullanılmıştır. Batı mazısı, 1596'da İngiltere'ye tanıtıldı ve dekoratif bir ağaç olarak yaygın olarak dikildi. Bahçecilikte hem ağaç formları hem de bodur formlar olmak üzere yaygın olarak kullanılan birçok çeşit vardır. Bunlar taç şeklini (genç bitkiler iken) ve yeşillik rengini vurgular, ikincisi yeni yapraklarda birçok sarı tonuna sahiptir. Bazı çeşitler, yaprak şeklinde düzenlenmiş normal pullar yerine iğne gibi görünen genç yaprak şekillerini yıllarca korur. Bu tür, budamaya iyi geldiği için çitlerde kullanılabilir.^[3]

Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]

^ "Thuja occidentalis". Van Den Berk. 9 Temmuz 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Temmuz 2021.
^ "Thuja occidentalis (northern white-cedar) description". www.conifers.org. 5 Nisan 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Ekim 2023.
^ Farjon, A. (2013). "Thuja occidentalis". The IUCN Red List of Threatened Species. doi:10.2305/IUCN.UK.2013-1.RLTS.T42262A2967995.en. 8 Ağustos 2018 tarihinde |arşiv-url= kullanmak için |url= gerekiyor (yardım) arşivlendi. Eksik ya da boş |url= (yardım)

Dış bağlantılar[değiştir | kaynağı değiştir]

Vikitür'de Thuja occidentalis ile ilgili ayrıntılı taksonomik bilgiler bulunur.
Wikimedia Commons'ta Thuja occidentalis ile ilgili çoklu ortam belgeleri bulunur

[1] "Thuja occidentalis". Van Den Berk. 9 Temmuz 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Temmuz 2021.

[2] "Thuja occidentalis (northern white-cedar) description". www.conifers.org. 5 Nisan 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Ekim 2023.

[3] Farjon, A. (2013). "Thuja occidentalis". The IUCN Red List of Threatened Species. doi:10.2305/IUCN.UK.2013-1.RLTS.T42262A2967995.en. 8 Ağustos 2018 tarihinde |arşiv-url= kullanmak için |url= gerekiyor (yardım) arşivlendi. Eksik ya da boş |url= (yardım)

[1]

[2]

[3]